U Zemunu je održano više programa u sklopu “ Dana evropske baštine ” koji se održavaju svakog septembra u Beogradu, i besplatni su za sve posetioce. Tema ovogodišnje manifestacije je bila ” Stari i tradicionalni zanati – očuvanje i održanje “.
“Konzervacija knjiga” je bila tema predavanja u biblioteci “ Sveti Sava” u Zemunu 24. septembra koje je održao Željko Mladičević, načelnik Odeljenja za zaštitu, konzervaciju i restauraciju u “Narodnoj biblioteci Srbije”.To je konzervatorska laboratorija, najznačajnija laboratorija za konzervaciju papira i pergamenta u Srbiji. Tu se vrši zaštita i čuvanje pisanih spomenika kulture, pre svega knjiga, rukopisne ili štampane, zatim štampe, dokumenta, plakata, mapa, ali i starih fotografija, akvarela, crteža i dr. Čuva se preko 2000 ćiriličnih rukopisnih knjiga, 700 inkunabula t. j starih štampanih knjiga.
Konzervacija je postupak čuvanja, spašavanja od propadanja kulturnih dobara, a restauracija je dodavanje delova koji nedostaju originalu koji se obrađuje ,a sve u skladu sa Zakonom o zaštiti kulturnih dobara.
Postoje tri osnovna principa konzervacije : 1. Nijedan proces se ne primenjuje, ako oštećuje građu. 2. Ne sme se ukloniti ni jedan deo originala građe 3. Konzervatorski postupak zasniva se na korišćenju sličnog materijala od čega je i građa.
Postoje više postupaka u konzervaciji knjige, na primer: pravljenje liste prioriteta, zatim pravljenje konzervatorskog kartona sa opisom građe , sterilizacija azotom koji se uduvava u kese sa građom (anoksija ), mehaničko čišćenjei pranje u vodi . Sama restauracija knjiga se vrši ručno, najčešće uz pomoć kvalitetnog japanskog papira, ili mašinski- toplom presom
( laminacija) ili se koriste kade za nalivanje pomoću sita. Potom se vrši sušenje, povezivanje, koričenje i vraćanje u fond u zaštitne kutije.
U Nikolajevskoj crkvi, održano je predavanje na temu “ Restauracija ikona” 28.septembra.
Nataša Petrović, dipl. konzervator – restaurator, docent Visoke škole Srpske Pravoslavne Crkve za umetnost i konzervaciju i Gordana Stojanov, diplomirani konzervator-restaurator, stručni saradnik Narodnog muzeja u Pančevu govorile su o restauraciji ikona koja podrazumeva procese produžavanja trajnosti dela i njegovom očuvanju putem korišćenja odgovarajućih postupaka , metoda i materijala. Demonstrirale su alat za rad koji se koristi prilikom restauracije, pokazivali listiće za pozlaćivanje ikona koji imaju simboliku “ nestvorene Božanske svetlosti”.
Nikolajevska crkva podignuta je u periodu od 1745. do 1752. godine. Predstavlja najstariji pravoslavni hram starog jezgra Zemuna i najstariju sakralnu građevinu sačuvanu na području grada. Ima tipične odlike baroknih crkava podizanih u Vojvodini i Vojnoj granici u XVIII veku.
Bogato izrezbaren ikonostas u nikolajevske crkve, razvijenog je tipa, a naslikao ga je jedan od najpoznatijih srpskih baroknih slikara dimitrije bačević.
Ikona je uvek bila u središtu religioznog života pravoslavnog sveta kojom se služi bogu. umetnost slikanja ikona cveta već stolećima, i predstavlja osoben umetnički fenomen. stara hrišćanska ikonografija ima svoje početke u katakombama , a nadovezuju se na uticaje kasnoantičke umetnosti. u vizantiji, posebno od x do xiv veka formira se ikonostas sa ikonama, kao pregrade ispred oltara, koja je bila prvo od mermera, a posle od drveta. one ikone koje su najviše poštovane stavljane su na drvene nosioce – nalonje. lik hrista, bogorodice, jovana preteče t.z.v „ deizis”, osnova su za razvoj ikonostasa, uz njih je i ikona svetitelja koji je zaštitnik crkve. pred njima se pale kandila, vernici ih ljube sa pobožnošću i upućuju im molitve.
Autor: Branka Milutinović, istoričarka umetnosti
