Srbi, više nego bilo koji drugi narod na svetu, imaju neku čudnu, autodestruktivnu crtu.
Tako ubicu srpskog jezika i pisma Srbi slave kao „oca pismenosti“, svrzimantiju i raspopa kao „prosvetitelja“, masovnog ubicu i kraljeubicu kao „velikog rodoljuba i oficira“, britanskog špijuna i krvnika kao „borca za slobodu“ a njegovog ratog saveznika i poratnog ubicu, austrijskog vojnika iz Prvog rata Srbi su, više nego ikoga, glorifikovali do idolatrije i držali kao doživotnog despota i neograničenog vladara.
Ni kod nas Zemunaca nije preterano drugačija stvar- sopstvenim simbolom i ponosom smatramo objekat koji je neprijateljska carevina, koja je naš narod držala pod okupacijom učinivši mu strahovita zločinstva, postavila kao simbol granice svog carstva, a nije mali broj onih koji tom carstvu priželjkuju vaskrs u našem gradu.
Želimo da se podsetimo jednog od najužasnijih perioda naše istorije – Drugog svetskog rata, u koji smo gurnuti, ponovo, onom istom glupošću i autodestrukcijom sa početka priče. Konkretno, zanimaju nas neke prilike iz Nezavisne Države Hrvatske, kojoj je Zemun bio pogranični grad. NDH je, odmah po nastanku, stavila Srbe van zakona – jednako kao i savremena Republika Hrvatska. Slavko Kvaternik, koji ju je 10. aprila 1941. godine proglasio, samo dva dana nakon proglašenja primio je u formalnu posetu nadbiskupa Alojzija Stepinca, čime je krunisana dotadašnja saradnja Rimokatoličke crkve i ustaškog pokreta.
Dan kasnije, 13. aprila, Kvaternik je uzvratio posetu, došavši u katedralu na misu, na kojoj je od Stepinca bio blagosloven. Tokom formiranja državnog aparata, Radio Zagreb poziva sve pripadnike i simpatizere ustaškog pokreta da se, zarad organizovanja vlasti, jave svojim lokalnim sveštenicima, jedinoj tada, da se izrazimo modernim političkim rečnikom, umreženoj organizaciji na razvalinama jugoslovenske Banovine Hrvatske.
U svojoj suštini, NDH i ustaški pokret bili su klasični prozelitski ekstremitet Rimokatoličke crkve. Ustaše su se po malo čemu razlikovale od krstaša, a ugaoni kamen ove monstrum države bila je patološka mržnja prema pravoslavnim Srbima- narodu kome su, do konverzije u rimokatolicizam, pripadali bliski preci većine ustaša. Politika prema Srbima mogla se svesti na jednu rečenicu- trećinu pobiti, trećinu proterati, trećinu pokrstiti.
Previše je svedočanstava o jezivim zločinima nad pravoslavnim hrišćanima u NDH, ali je, možda, jedno od najupečatljivijih, koje oslikava pravu sliku politike ove monstrum države o „trećinama“, svedočanstvo Zorke Skiba, rođene Delić, koja je, kao sasvim malo dete, nekoliko puta izbegla klanje, bila zatočena u ustaškom dečijem logoru Jastrebarsko pod nadzorom časnih sestara rimokatoličke crkve, a potom usvojena od Slavka Dasovića, ustaše, kod koga je, dobivši novi identitet, vaspitavana kao rimokatolkinja, po sopstvenim rečima, učena da mrzi Srbe, ali koja nikada nije zaboravila svoje kršteno ime i nacionalnost.
Njena ispovest je nešto najpotresnije što smo mogli da čujemo, verovatno iz razloga što je sve događaje opisivala u prvom licu – njoj su se i desili. Upokojila se 4. juna ove godine.
Kao jedan od svetlih primera u NDH navodi se slučaj Diane Budisavljević – žene koja je, po rečima njenih poštovalaca, spasila od smrti iz logora 12 000 srpske dece. Diana Budisavljević je posthumno odlikovana od strane SPC (2013.) i Republike Srbije (2013.) za delo koje je učinila. Ova rođena Austrijanka imala je, po navodima iz njenog dnevnika, čitavu mrežu saradnika, infrastrukturu i višestruku pomoć državnih organa NDH. No, da krenemo redom.
Dosadašnje iskustvo nam je pokazalo da svako koga ljudi poput patrijarha Irineja ili predsednika Republike, Tomislava Nikolića, pohvale, istaknu ili poštuju zaslužuje, ako ne apriorno odbijanje, a ono makar rezervu kojom bi se preispitalo njegovo delovanje. Već nam je poznata situacija u NDH i njena politika prema Srbima. Treba naglasiti da je suprug Diane Budisavljević, Julije, po nacionalnosti Srbin, preživeo ceo rat neuznemiravan od strane ustaških vlasti, zadržavši čak, u državi u kojoj su Srbi bili potpuno van zakona, profesorsku katedru i poziciju šefa Kirurške klinike na Medicinskom fakultetu u Zagrebu- što je prilično neuobičajena stvar za jednog Srbina u NDH.
Treba naglasiti da je Julije imao vezu sa napred pomenutim nadbiskupom Alojzijem Stepincem, čak se, kod posleratnih komunističkih vlasti, prijavio da bude svedok nadbiskupove odbrane na suđenju. Alojzije Stepinac je, iako se njegova uloga u Dianinom poduhvatu delimično prećutkuje, bio osoba bez čije saglasnosti čitav poduhvat ne bi bio moguć- deca izvučena iz logora bila su, pre udomljenja u ustaške porodice, smeštana po objektima Rimokatoličke crkve.
Bitno je reći da su, po rečima same Budisavljevićke, izvlačena isključivo srpska deca, budući da je za uhapšene Jevreje postojala organizovana pomoć- tako da su netačne tvrdnje aktuelnih srpskih ministara, poput Aleksandra Vulina koji, uz tvrdnju da Diana Budisavljević treba da bude proglašena sveticom, naglašava kako je spasavala „srpsku, jevrejsku i romsku decu“. Dakle, u ovom „programu“ ciljna grupa su bila isključivo deca srpske nacionalnosti, i dobi koja je bila isuviše rana da bi ona imala čvrsto formiranu svest o verskom ili nacionalnom identitetu.
Logično je, dodaje autor teksta, kompaktna i organizovana jevrejska zajednica svakako ne bi dozvolila da se toliki broj njene dece prevodi u rimokatolicizam na tako organizovan način, bez naknadne sankcije. Saradnici Diane Budisavljević su bili, osim službenika Crvenog krsta, državnih službenika NDH i brojnih istaknutih pojedinaca ove monstrum države, a posebno se, u sklopu priprema za njegovu kanonizaciju u Rimu, u poslednje vreme naglašava uloga Alojzija Stepinca.
Prema tvrdnjama Stepinčevih biografa, on je u celu akciju bio uključen od samog početka, dok Diana Budisavljević, u svom dnevniku, naglašava da se Stepinac aktivnije uključio tek od 1943. godine – dakle, nema mesta sumnji u Stepinčevu aktivnu ulogu u celom poduhvatu, a ponovićemo pređašnju tvrdnju, Dianin suprug, Julije, Srbin koji je živeo u ustaškom Zagrebu, nudio je komunističkim vlastima svedočenje u nadbiskupovu korist. Ceo poduhvat i ne bi mogao biti sproveden bez blagoslova NDH države i rimske crkve – jasno je, i iz svedočenja Zorke Delić, a i iz zvanično proklamovane politike NDH o „trećini pokrštenih“ da je bilo potrebno sprovoditi aktivnu politiku po pitanju prozelitizma i pokrštavanja pravoslavnih- u selima, nepoklani narod bio je prevođen ognjem i mačem, a ova, sasvim mala, deca, bila su predviđena da postanu najoštrije trnje rimske otrovne ruže.
Zato su i udomljavana isključivo u verujuće, katoličke porodice, koje su mogle i imale zadatak da im pruže najdublju moguću versku indoktrinaciju. A do takvih porodica je, organizovano, uz sugestiju da treba da prime decu naroda koji su najviše mrzeli, bilo moguće doći samo preko crkvene organizacije, iste one koja je, na samom početku, organizaciono pomogla formiranje organa vlasti ustaške države.
Mi se, zbog svega napred iznesenog, ne možemo oteti utisku da je najnovija euforija kod nas, sa „otkrivanjem zaboravljene heroine“ samo deo kampanje za proglašenje Stepinca rimskim svetiteljem- istorija nas uči da nam se svaka euforija obijala o glavu. Isto tako, ne možemo se oteti utisku da je Diana i njen poduhvat bio samo jedan od državnih projekata NDH, čiji je ona bila eksponent.
Nije nemoguće da je imala dobru nameru, iako je rezultat – duhovna smrt pokrštene dece, verovatno gori od onog što su napravile ustaše u logorima.
Uostalom, dobre namere su često stepenice na putu do pakla.
ДОКАЗ да је историја повест “пројеката”.